Jupiter: Ngôi sao mới nổi trong lĩnh vực Tài chính phi tập trung của Solana

Jupiter như một tân binh trong hệ sinh thái Solana, mặc dù thời gian thành lập không lâu, nhưng đã chiếm lĩnh vị trí quan trọng trong lĩnh vực Tài chính phi tập trung. Gần đây, với sự gia tăng hoạt động trên chuỗi Solana, token gốc $JUP của Jupiter cũng có hiệu suất rất nổi bật trên thị trường thứ cấp, giá đã gần như gấp đôi trong hai tuần qua.

Sự thành công của Jupiter không chỉ dựa vào hiệu suất thị trường, mà còn xuất phát từ thiết kế sản phẩm xuất sắc của nó. Bài viết này sẽ đi sâu vào quan điểm sản phẩm để khám phá triết lý thiết kế của Jupiter.

Trong mạng Solana, sự xuất hiện của Jupiter đại diện cho sự tiến bộ quan trọng trong đổi mới công nghệ và tối ưu hóa trải nghiệm người dùng trong lĩnh vực DEX. Là một trong những DEX cạnh tranh nhất trên Solana, Jupiter đã trở thành nền tảng giao dịch được nhiều người dùng ưa chuộng.

Ba chức năng cốt lõi của Jupiter

Sản phẩm của Jupiter được chú ý nhiều, chủ yếu nhờ vào ba chức năng cốt lõi: hợp nhất thanh khoản, lệnh giới hạn và DCA/đầu tư định kỳ. Những công nghệ đổi mới này không chỉ nâng cao sức cạnh tranh của Jupiter mà còn thiết lập tiêu chuẩn mới cho toàn ngành DEX.

Bộ tổng hợp thanh khoản

Bộ tổng hợp thanh khoản của Jupiter là một trong những lợi thế cạnh tranh cốt lõi của nó. Trong mô hình DEX truyền thống, các bể thanh khoản của từng sàn giao dịch là độc lập, người dùng phải tự tìm kiếm bể giao dịch tốt nhất, điều này vừa tốn thời gian vừa khó đảm bảo giao dịch tối ưu. Công nghệ tổng hợp của Jupiter có thể vượt qua nhiều bể thanh khoản trong hệ sinh thái Solana, tự động tìm kiếm và tích hợp các nguồn thanh khoản tối ưu thông qua thuật toán, cung cấp cho người dùng một lộ trình giao dịch tốt nhất toàn diện.

Người dùng có thể điều chỉnh các tham số như phí giao dịch, độ trượt giá và lựa chọn đường đi trước khi giao dịch. Điều này giúp người dùng có được mức giá giao dịch tối ưu nhất và độ trượt giá thấp nhất trong toàn bộ hệ sinh thái trên một giao diện duy nhất, từ đó nâng cao hiệu quả và tính kinh tế của việc trao đổi tài sản.

Công nghệ định tuyến thông minh của Jupiter là cốt lõi để thực hiện việc tổng hợp giao dịch. Hệ thống backend theo dõi và phân tích dữ liệu giao dịch thị trường theo thời gian thực, bao gồm nhiều khía cạnh như giá cả, độ sâu, trượt giá, v.v. Dựa trên những dữ liệu này, thuật toán thông minh lựa chọn tuyến đường tốt nhất cho từng giao dịch một cách linh hoạt, ngay cả khi thị trường biến động mạnh, cũng có thể đảm bảo tỷ lệ thành công cao và chi phí thấp cho giao dịch.

Cụ thể, khi Jupiter nhận được dữ liệu thị trường, thuật toán tìm kiếm đa đường bắt đầu tìm kiếm đường giao dịch tối ưu. Quá trình này liên quan đến các phép tính phức tạp, không chỉ xem xét các cặp giao dịch trực tiếp mà còn phân tích xem việc chuyển đổi thông qua nhiều mã thông báo trung gian có thể đạt được giá giao dịch tốt hơn hay không. Ví dụ, khi đổi mã thông báo A sang mã thông báo C, hệ thống sẽ xem xét nhiều đường đi khả thi như A→C, A→B→C hoặc A→B→D→C để tìm ra phương án có chi phí thấp nhất.

Mặc dù công nghệ phía sau rất phức tạp, Jupiter cam kết cung cấp trải nghiệm giao dịch đơn giản và dễ sử dụng cho người dùng. Định tuyến thông minh hoàn toàn minh bạch đối với người dùng, họ chỉ cần nhập mã thông báo và số lượng muốn trao đổi, phần còn lại sẽ được hệ thống tự động hoàn thành. Thiết kế này giảm đáng kể độ khó trong thao tác, giúp người dùng không chuyên cũng có thể dễ dàng thực hiện giao dịch.

Lệnh giới hạn

Jupiter cung cấp chức năng lệnh giới hạn cho các nhà giao dịch, giúp tránh tăng chi phí và vấn đề trượt giá do biến động giá trong quá trình giao dịch, đồng thời giảm rủi ro MEV. Lệnh giới hạn chưa được thực hiện hoàn toàn có thể được thực hiện một phần, người dùng có thể nhận được phần token đã được thực hiện. Khi đặt lệnh, người dùng có thể thiết lập thời gian hiệu lực của lệnh, giá trao đổi và số lượng để thực hiện chính xác chiến lược giao dịch.

Chức năng này hợp tác với các nhà cung cấp dữ liệu để lấy dữ liệu giá trên chuỗi và sử dụng công nghệ biểu đồ chuyên nghiệp để hiển thị, giúp trải nghiệm của người dùng Jupiter gần gũi hơn với sàn giao dịch tập trung.

Đầu tư định kỳ DCA

DCA (Dollar-Cost Averaging) là một chiến lược đầu tư, trong đó nhà đầu tư thực hiện nhiều lần đầu tư trong một khoảng thời gian xác định để trung bình hóa chi phí mua vào. Chức năng DCA của Jupiter cho phép người dùng thiết lập tần suất mua (từ hàng phút đến hàng tháng), khoảng giá, tổng thời gian và tài sản mục tiêu. Khi thiết lập hoàn tất, token của người dùng sẽ được chuyển vào tài khoản chuyên dụng và thực hiện giao dịch tự động theo các điều kiện đã định sẵn.

Khi kết thúc việc định đầu tư, token còn lại tự động trở về ví của người dùng, giao thức thu phí 0,1%. Quy trình giao dịch hoàn toàn tự động với chi phí có thể kiểm soát và phí thấp này khiến DCA trở thành lựa chọn lý tưởng để tích lũy tài sản trong thị trường gấu. Tuy nhiên, nhu cầu về chức năng này tương đối thấp trong thị trường bò.

Mở rộng hệ sinh thái Jupiter

Jupiter Labs

Jupiter Labs là một vườn ươm đổi mới hoạt động độc lập, cam kết thúc đẩy sự phát triển của các dự án mới. Người dùng Jupiter và các thành viên trong cộng đồng có quyền ưu tiên nhất định về quyền sử dụng và khuyến khích token. Hiện tại, Jupiter Labs chủ yếu tập trung vào hai lĩnh vực hợp đồng vĩnh viễn và stablecoin LSD.

Jupiter Perpetual

Đây là giao thức phái sinh do Jupiter Labs ra mắt, sử dụng mô hình tương tự như GMX V1. Giao thức định nghĩa hai loại người tham gia chính: nhà cung cấp thanh khoản và nhà giao dịch. Nhà cung cấp thanh khoản cung cấp vốn cho bể thanh khoản, và số vốn này được chuyển đổi thành một tổ hợp token bao gồm BTC, ETH, SOL, USDC và USDT, trong đó SOL và USDC chiếm tỷ lệ cao.

Các nhà giao dịch sử dụng token trong pool để giao dịch đòn bẩy mà không cần lo lắng về trượt giá, chỉ cần trả phí giao dịch và phí vay. Nhà cung cấp thanh khoản nhận được 70% phí giao dịch và toàn bộ phí vay, nhưng cũng phải đối mặt với rủi ro từ lợi nhuận của nhà giao dịch và sự mất giá của token.

Giao thức stablecoin XYZ

Đây là một dự án stablecoin LST chưa được ra mắt. Người dùng có thể thế chấp SOL để đúc stablecoin SUSD không có lãi suất vay. Lợi nhuận từ staking LST sẽ được phân phối cho những người nắm giữ SUSD và token quản trị. Đặc điểm của giao thức này là sử dụng chiến lược arbitrage đòn bẩy để tối đa hóa lợi nhuận khi lợi suất LST cao hơn lãi suất vay SOL.

Giao thức đã giới thiệu cơ chế đổi lại để duy trì sự ổn định giá của SUSD, nhưng điều này có thể ảnh hưởng đến vị thế của người vay. Để giải quyết vấn đề này, giao thức xem xét việc sử dụng token quản trị để đổi lại SUSD khi có sự biến động giá nhẹ, nhằm giảm tần suất người vay bị đổi lại. Tuy nhiên, phương án này có thể dẫn đến việc đổi lại một số lượng lớn token quản trị, nếu giá SUSD duy trì ở mức thấp hơn 1 đô la trong thời gian dài, có thể gây ra vấn đề phát hành token nghiêm trọng.

Mô hình kinh tế token JUP

JUP là token quản trị của hệ sinh thái Jupiter, người nắm giữ có thể bỏ phiếu cho các quyết định quan trọng như khởi động dự án, giải quyết tranh chấp và phân bổ quỹ tài trợ. Đội ngũ Jupiter cam kết phân bổ token theo đúng lộ trình, mọi chuyển nhượng token trong ví lạnh đều phải thông báo trước 6 tháng. Tổng cung lưu hành ban đầu được điều chỉnh thành 1.35 tỷ, lưu lượng lưu hành trong tương lai sẽ được quản lý thông qua ví đa chữ ký của cộng đồng, nhằm đảm bảo sự phát triển lành mạnh của hệ sinh thái.

Triển vọng và thách thức trong tương lai của Jupiter

Jupiter trong hệ sinh thái Solana nổi bật, tập hợp hơn 50% khối lượng giao dịch DEX, trở thành một giao thức thanh khoản thực sự. Đối mặt với không gian tăng trưởng khối lượng giao dịch hạn chế, Jupiter đã chọn chiến lược mở rộng theo chiều ngang, mở rộng phạm vi kinh doanh DeFi. Jupiter Start có thể là hướng mở rộng chính của nó, mặc dù chức năng cốt lõi LFG Launchpad vẫn chưa được ra mắt, nhưng đã bắt đầu tiến hành bỏ phiếu cho các dự án.

Jupiter Labs như một nền tảng ươm tạo đổi mới tài chính, đã lấp đầy khoảng trống trong hệ sinh thái Solana, thể hiện sự khám phá trong lĩnh vực sản phẩm phái sinh và stablecoin. Những đổi mới này mặc dù hứa hẹn mang lại lợi nhuận cao, nhưng cũng làm tăng rủi ro, như rủi ro từ giao thức và rủi ro báo giá từ oracle, cần được duy trì sự cân bằng hệ thống thông qua mô hình kinh tế hoàn thiện và chiến lược quản lý rủi ro.

Là một ngôi sao mới trong hệ sinh thái Solana, Jupiter nhanh chóng đứng vững trong lĩnh vực Tài chính phi tập trung nhờ vào thiết kế hướng tới người dùng, các tính năng đổi mới và trải nghiệm mượt mà. Tuy nhiên, khi mở rộng các sản phẩm phái sinh và stablecoin, Jupiter phải đối mặt với thách thức lớn hơn. Những sản phẩm tài chính này thường đạt được lợi nhuận cao thông qua đòn bẩy, nếu thiếu mô hình kinh tế hoàn chỉnh và sự hỗ trợ của giá token ổn định, có thể rơi vào vòng xoáy rủi ro, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến chính Jupiter. Do đó, trong khi theo đuổi sự đổi mới và mở rộng, Jupiter cần phải cẩn thận cân bằng giữa phát triển và kiểm soát rủi ro.