Vấn đề thuế trong thị trường Meme coin: Nhìn từ các trường hợp ICO về rủi ro Sự tuân thủ

Năm 2024 chứng kiến sự nổi lên của Bitcoin trên sân khấu tài chính toàn cầu, đồng thời cũng là năm bùng nổ của meme coin. Dữ liệu cho thấy, khoảng 75% meme coin ra đời trong năm nay, tính đến đầu tháng 12, khối lượng giao dịch meme coin tăng hơn 950%, giá trị thị trường đạt trên 140 tỷ USD. Cơn sốt này không chỉ mang lại một làn sóng nhiệt mới cho thị trường tiền điện tử mà còn thu hút nhiều nhà đầu tư bình thường hơn gia nhập vào lĩnh vực tài sản tiền điện tử.

Cơn sốt meme coin gợi nhớ đến cơn sốt ICO vào khoảng năm 2017. Khi đó, sự xuất hiện của tiêu chuẩn ERC-20 đã giảm đáng kể chi phí phát hành token, hàng trăm, hàng nghìn dự án lần lượt xuất hiện, hàng tỷ đô la đã đổ vào thị trường ICO. Còn năm nay, các nền tảng phát hành như Pump.fun đã làm cho việc phát hành token trở nên đơn giản và công bằng hơn, tạo ra cơn bão meme coin kéo dài cho đến nay. Mặc dù ICO và meme coin có sự khác biệt về công nghệ và logic, nhưng những rủi ro về sự tuân thủ thuế mà nhà đầu tư và dự án phải đối mặt có thể tương tự.

Trong đợt ICO trước đó, nhiều nhà đầu tư và bên phát triển dự án đã gặp phải các vấn đề thuế liên quan đến ICO. Khi cơn sốt meme coin tiếp tục, sự tuân thủ thuế lại trở thành vấn đề cốt lõi mà các nhà đầu tư tài sản tiền điện tử và bên phát hành meme coin cần chú ý. Bài viết này sẽ xem xét hai vụ án liên quan đến ICO là vụ Oyster và vụ Bitqyck, nhằm cung cấp những suy nghĩ về sự tuân thủ thuế cho các nhà đầu tư tiền điện tử trong cơn sốt meme coin.

Hai trường hợp điển hình về trốn thuế ICO

Oyster vụ: Doanh thu từ bán coin không được khai báo, người sáng lập bị tuyên án bốn năm tù giam

Nền tảng Oyster Protocol được Bruno Block khởi xướng vào tháng 9 năm 2017, nhằm mục đích cung cấp dịch vụ lưu trữ dữ liệu phi tập trung. Vào tháng 10 năm 2017, nền tảng này tiến hành ICO, phát hành mã thông báo có tên là Pearl (PRL). Người sáng lập cam kết rằng sau ICO, nguồn cung PRL sẽ không tăng, hợp đồng thông minh sẽ được "khóa".

Thông qua ICO, Oyster Protocol đã huy động khoảng 3 triệu USD và thực hiện ra mắt mạng chính. Tuy nhiên, vào tháng 10 năm 2018, người sáng lập đã lợi dụng lỗ hổng hợp đồng thông minh để tự ý đúc ra một lượng lớn PRL mới và bán ra trên thị trường, dẫn đến việc giá PRL sụt giảm mạnh, nhưng cá nhân đã thu được lợi nhuận khổng lồ.

Sự kiện này đã dẫn đến cuộc điều tra của các cơ quan quản lý. Về vấn đề thuế, công tố viên cho rằng Bruno Block không chỉ làm tổn hại đến niềm tin của nhà đầu tư mà còn vi phạm nghĩa vụ nộp thuế. Trong thời gian từ năm 2017 đến năm 2018, ông chỉ khai báo khoảng 15.000 đô la thu nhập vào năm 2017, trong khi năm 2018 thì không nộp tờ khai thuế, nhưng đã chi tiêu ít nhất 12 triệu đô la để mua bất động sản, du thuyền, v.v.

Cuối cùng, Bruno Block đã thừa nhận sự thật trốn thuế và bị kết án bốn năm tù vào tháng 4 năm 2023, đồng thời bồi thường khoảng 5,5 triệu đô la cho cơ quan thuế.

Vụ Bitqyck: Doanh thu chuyển nhượng ICO chưa nộp thuế, hai người sáng lập tổng cộng thụ án tám năm

Công ty Bitqyck được thành lập bởi Bruce Bise và Samuel Mendez, đầu tiên ra mắt đồng Bitqy, tuyên bố cung cấp cách thức làm giàu thay thế cho "những người đã bỏ lỡ Bitcoin" và đã tiến hành ICO vào năm 2016. Công ty hứa hẹn mỗi đồng Bitqy sẽ đi kèm với 1/10 cổ phần của công ty, nhưng thực tế chưa bao giờ phân phối cổ phần và lợi nhuận đã hứa.

Sau đó, Bitqyck lại cho ra mắt đồng BitqyM, tuyên bố rằng việc mua đồng này có thể tham gia "doanh nghiệp khai thác bitcoin", nhưng thực tế không có cơ sở liên quan. Thông qua những lời hứa giả mạo này, Bise và Mendez đã huy động được 24 triệu USD từ hơn 13.000 nhà đầu tư, phần lớn được sử dụng cho chi tiêu cá nhân.

Ngoài việc lừa đảo các nhà đầu tư, Bitqyck còn đối mặt với các cáo buộc trốn thuế. Từ năm 2016 đến 2018, Bise và Mendez đã kiếm được ít nhất 9,16 triệu USD thông qua việc phát hành Bitqy và BitqyM, nhưng đã báo cáo thu nhập liên quan thấp hơn cho cơ quan thuế, gây thiệt hại thuế lên tới hơn 1,6 triệu USD. Năm 2018, công ty Bitqyck đã kiếm được ít nhất 3,5 triệu USD từ các nhà đầu tư nhưng không nộp bất kỳ tờ khai thuế nào.

Cuối cùng, Bise và Mendez lần lượt nhận tội vào tháng 9 và tháng 10 năm 2021, đều bị kết án 50 tháng tù vì tội trốn thuế và mỗi người phải chịu trách nhiệm liên đới 1,6 triệu đô la.

Giải thích chi tiết các vấn đề thuế liên quan đến hai vụ án

Một trong những vấn đề cốt lõi của hai vụ Oyster và Bitqyck là sự tuân thủ thuế đối với doanh thu ICO. Một số nhà phát hành đã thu được doanh thu khổng lồ bằng cách lừa đảo các nhà đầu tư hoặc các phương pháp không chính đáng khác, nhưng lại báo cáo lợi nhuận thấp hoặc không thực hiện khai thuế, gây ra vấn đề về sự tuân thủ thuế.

Luật pháp Mỹ xác định việc trốn thuế như thế nào?

Tại Mỹ, trốn thuế là một tội ác nghiêm trọng, chỉ hành vi cố ý áp dụng các biện pháp bất hợp pháp để giảm số thuế phải nộp, thường thể hiện qua việc che giấu thu nhập, khai gian chi phí, không khai báo hoặc không nộp thuế đúng hạn. Theo quy định tại Điều 7201 của Bộ luật Thuế Liên bang Mỹ, tội trốn thuế là tội phạm liên bang, cá nhân có thể phải đối mặt với án tù lên đến 5 năm và phạt tiền tối đa 250.000 USD, trong khi các tổ chức có thể đối diện với mức phạt tối đa 500.000 USD.

Để cấu thành tội trốn thuế cần đáp ứng: (1) nợ số tiền thuế lớn; (2) thực hiện hành vi trốn thuế tích cực; (3) có ý thức chủ quan về việc trốn thuế. Cuộc điều tra về trốn thuế thường liên quan đến việc truy cứu và phân tích các giao dịch tài chính, nguồn thu nhập, dòng chảy tài sản, v.v. Trong lĩnh vực tiền điện tử, do tính ẩn danh và đặc điểm phi tập trung của nó, hành vi trốn thuế xảy ra dễ hơn.

Hành vi liên quan đến thuế trong hai vụ án

Tại Mỹ, các giai đoạn khác nhau của ICO có thể liên quan đến nghĩa vụ thuế. Các bên dự án phải tuân thủ yêu cầu về sự tuân thủ thuế khi huy động vốn qua ICO, số tiền huy động được từ ICO có thể được coi là doanh thu bán hàng hoặc huy động vốn. Các nhà đầu tư có nghĩa vụ nộp thuế sau khi nhận được token qua ICO, đặc biệt là khi nhận được phần thưởng hoặc airdrop, những điều này sẽ được coi là lợi nhuận vốn và phải nộp thuế lợi nhuận vốn.

Hành vi trốn thuế trong vụ Oyster

Trong vụ Oyster, người sáng lập Bruno Block đã lợi dụng lỗ hổng trong hợp đồng thông minh để tự ý đúc ra một lượng lớn PRL và bán ra, thu được lợi nhuận khổng lồ nhưng không thực hiện nghĩa vụ thuế, đã vi phạm quy định tại Điều 7201 của Bộ luật Thuế liên bang.

Hiện tại chưa có kết luận về việc liệu có nên đánh thuế đối với việc đúc token hay không. Có quan điểm cho rằng, việc đúc token giống như khai thác, nên phải nộp thuế. Nhưng thực tế, việc thu nhập từ đúc có cần phải nộp thuế hay không phụ thuộc vào tính thanh khoản của token trên thị trường. Nếu thị trường đã có tính thanh khoản nhất định, những token này sẽ có giá trị thị trường, và thu nhập từ việc đúc nên được coi là thu nhập chịu thuế.

Hành vi trốn thuế của Bitqyck

Hành vi trốn thuế trong vụ Bitqyck liên quan đến việc cam kết sai lệch cho nhà đầu tư và chuyển tiền trái phép để huy động vốn. Người sáng lập đã sử dụng phần lớn quỹ ICO cho chi tiêu cá nhân, về cơ bản tương đương với việc chuyển đổi tiền của nhà đầu tư thành thu nhập cá nhân.

Theo luật pháp Hoa Kỳ, cả thu nhập hợp pháp và thu nhập bất hợp pháp đều được coi là thu nhập chịu thuế. Người sáng lập vụ Bitqyck đã không báo cáo số tiền thu được từ ICO là thu nhập, vi phạm trực tiếp quy định về thuế.

Lời khuyên cho người tham gia thị trường meme coin

Với sự bùng nổ của thị trường meme coin, nhiều người trong ngành đã thu được lợi nhuận khổng lồ. Tuy nhiên, như các vụ việc trốn thuế ICO đã chỉ ra, trong một thị trường đầy những huyền thoại về sự giàu có này, chúng ta không chỉ cần tập trung vào đổi mới công nghệ và cơ hội thị trường, mà còn nên chú trọng đến sự tuân thủ thuế.

1. Hiểu trách nhiệm thuế khi phát hành meme coin, tránh rủi ro pháp lý. Mặc dù phát hành meme coin khác với việc huy động vốn trực tiếp qua ICO, nhưng khi token tăng giá và được bán, vẫn cần phải nộp thuế cho lợi nhuận vốn liên quan. Mặc dù có thể phát hành meme coin một cách ẩn danh trên chuỗi, nhưng điều này không có nghĩa là có thể trốn tránh việc thanh tra thuế. Tuân thủ luật thuế là cách tốt nhất để tránh rủi ro.

2. Chú ý đến quá trình giao dịch meme coin, đảm bảo hồ sơ giao dịch minh bạch. Do thị trường meme coin có tính đầu cơ cao, giao dịch có thể diễn ra rất thường xuyên. Nhà đầu tư cần lưu giữ hồ sơ giao dịch chi tiết, sử dụng phần mềm quản lý tài sản mã hóa và khai báo thuế chuyên nghiệp, đảm bảo mọi mua bán, chuyển khoản và lợi nhuận đều có dấu vết, tránh được các tranh chấp thuế tiềm ẩn.

3. Theo dõi các động thái của luật thuế và hợp tác với các chuyên gia thuế. Các quốc gia đang ở giai đoạn đầu phát triển hệ thống luật thuế đối với tài sản tiền điện tử, có thể có sự điều chỉnh thường xuyên. Các nhà đầu tư và phát hành meme coin nên giữ sự chú ý cao đối với động thái luật thuế của quốc gia mình, và nếu cần thiết, tìm kiếm ý kiến từ các chuyên gia thuế để đưa ra quyết định thuế tối ưu.

Tóm lại, thị trường meme coin mặc dù có hiệu ứng tài sản khổng lồ, nhưng cũng đi kèm với một vòng thách thức pháp lý mới và rủi ro sự tuân thủ. Người tham gia cần nhận thức đầy đủ về các rủi ro thuế liên quan, giữ vững sự thận trọng và nhạy bén trong thị trường phức tạp và biến động, giảm thiểu rủi ro và tổn thất không cần thiết.