Khủng hoảng quản trị OpenAI và những bài học từ mô hình DAO

Gần đây, cuộc khủng hoảng quản trị bên trong OpenAI đã gây ra nhiều cuộc thảo luận rộng rãi trong ngành. Nhiều người cho rằng nếu OpenAI áp dụng hình thức tổ chức tự trị phân quyền (DAO) để quản trị, có thể có thể tránh được cuộc khủng hoảng này. Quan điểm này đáng để suy ngẫm, vì một số nguyên tắc quản trị của DAO thực sự có thể giúp OpenAI hoàn thiện cấu trúc quản lý của mình.

OpenAI, với tư cách là một tổ chức phi lợi nhuận cam kết tạo ra trí tuệ nhân tạo tổng quát an toàn (AGI) và mang lại lợi ích cho toàn nhân loại, có sứ mệnh khá giống với nhiều tổ chức DAO tạo ra hàng hóa công. Tuy nhiên, sự hỗn loạn nội bộ gần đây của OpenAI không phải do chính cấu trúc tổ chức của nó, mà là do quy tắc quản trị không rõ ràng và không hợp lý.

Ví dụ, Hội đồng quản trị OpenAI với tư cách là cơ quan quyền lực cao nhất, ban đầu gồm 9 người, nhưng hiện chỉ còn 6 người và không kịp bổ sung thành viên mới. Điều đáng lo ngại hơn là những quyết định quan trọng như thay thế CEO Sam Altman lại được một số giám đốc quyết định trong các cuộc họp không công khai, thiếu thảo luận và quy trình xem xét đầy đủ, cũng như không xem xét ý kiến của các bên liên quan khác.

Đối với một tổ chức quan trọng liên quan đến sự phát triển công nghệ cơ bản, an ninh xã hội và số phận của nhân loại, cơ chế quản trị của OpenAI rõ ràng có những thiếu sót nghiêm trọng. Tham khảo mô hình quản trị của DAO, OpenAI có thể xem xét việc đưa vào nhiều quyền lực kiểm soát hơn, chẳng hạn như đại diện nhân viên, và thiết lập một cơ chế ra quyết định minh bạch, bao trùm hơn.

Đáng chú ý rằng, DAO ban đầu được đề xuất với mục tiêu tạo ra một hệ thống hoàn toàn dựa vào mã code và hoạt động tự chủ. Tuy nhiên, DAO trong thực tế phải chấp nhận sự can thiệp của con người như một điều cần thiết, và đặc điểm của nó đã chuyển từ "tính tự chủ" sang "được cộng đồng điều khiển". Sự chuyển mình này có những điểm tương đồng thú vị với con đường phát triển của AGI.

OpenAI định nghĩa AGI là một hệ thống tự chủ cao, có khả năng vượt qua con người trong hầu hết các công việc có giá trị kinh tế. Về bản chất, AGI và DAO đều đang theo đuổi việc xây dựng các hệ thống thực sự tự chủ. Vậy, chúng ta nên quản lý những hệ thống như vậy như thế nào? Có nên dựa nhiều hơn vào việc căn chỉnh các giá trị con người nội tại hay là tăng cường các ràng buộc bên ngoài? Đây là vấn đề cần suy nghĩ trong quá trình phát triển từ các mô hình ngôn ngữ lớn đến AGI.

Tin tức mới nhất cho thấy, lên đến 90% nhân viên OpenAI cho biết họ sẵn sàng từ chức và theo chân Sam Altman. Hiện tượng này phản ánh một cuộc tranh luận lâu dài trong lĩnh vực DAO: liệu quy tắc ràng buộc bởi mã có quan trọng hơn, hay đồng thuận của cộng đồng là yếu tố then chốt?

Dù các quy tắc và ràng buộc có thể tạo ra nhiều sự đồng thuận, nhưng sự đồng thuận thực sự vĩ đại thường xuất phát từ cảm giác sứ mệnh chung và các giá trị văn hóa. Sự cộng hưởng và tính nhất quán sâu sắc này là nền tảng của sự gắn kết tổ chức. Chúng ta đã biết cách tạo ra sự cộng hưởng này giữa con người với nhau, nhưng đối với các hệ thống AI, việc làm cho các giá trị này phù hợp vẫn là một thách thức lớn.