Nguồn gốc triết lý của Web3: Từ máy tính cá nhân đến siêu máy tính toàn cầu

Ý tưởng cốt lõi của Web3 có thể được truy nguyên từ sự ra đời của máy tính cá nhân vào những năm 60. Bản chất của nó là trao quyền kiểm soát công nghệ trở lại cho cá nhân, cho phép người dùng tự quản lý tài khoản và tài sản, tương tác với người khác mà không cần tin tưởng, và tự do tham gia vào quản trị mạng. Ý tưởng này rất phù hợp với phong trào văn hóa phản chính thống từ giữa những năm 60 đến giữa những năm 70, và sau đó đã được tích hợp vào phong trào mã nguồn mở và tinh thần Internet.

Steve Jobs là một trong những đại diện quan trọng của tư tưởng này. Trong thời gian thanh thiếu niên của mình, tạp chí "Toàn cầu thư mục" rất được ưa chuộng trong giới trẻ. Tạp chí này lấy khẩu hiệu "Có được công cụ" và tập trung vào việc giới thiệu những công cụ có thể giúp cá nhân tư duy độc lập và kiểm soát vận mệnh của mình. Tạp chí này đã có ảnh hưởng sâu sắc đến Jobs, và sau này ông đã trích dẫn một câu nói nổi tiếng từ đó trong bài phát biểu tại Đại học Stanford: "Khao khát tri thức như đói khát, khiêm tốn như người ngu".

Dưới sự hướng dẫn của tinh thần này, Jobs đã tham gia vào các buổi gặp gỡ của những người hacker sớm và cùng với Wozniak sáng lập công ty Apple. Slogan của sản phẩm đầu tiên của họ, Apple I, đã thể hiện rõ quan điểm nhấn mạnh quyền lực cá nhân và kêu gọi tự do công nghệ. Sản phẩm Macintosh ra mắt sau đó đã hoàn toàn thay đổi nhận thức của công chúng về máy tính, Jobs đã định vị Apple là "ngọn lửa tự do" trong lĩnh vực tính toán cá nhân.

Bước vào những năm 80, công nghệ mã nguồn mở bắt đầu nảy nở, phong trào "phần mềm tự do" ra đời. Richard Stallman và những người khác đã đề xuất rằng phần mềm nên trao cho người dùng những quyền tự do và kiểm soát cơ bản nhất. Đồng thời, văn hóa hacker cũng dần hình thành một hệ tư tưởng độc đáo, được gọi là "đạo đức hacker". Những quan điểm này nhấn mạnh rằng mọi người đều nên có quyền truy cập vào máy tính, thông tin nên được tự do, không mù quáng tuân theo quyền lực, và khuyến khích sự phi tập trung.

Sau khi Internet phổ biến vào những năm 90, sự quản lý quá mức của chính phủ đối với mạng đã dẫn đến những suy ngẫm mới. Quỹ Frontier điện tử được thành lập, cam kết bảo vệ tự do ngôn luận và quyền lợi của người dùng trong kỷ nguyên số. Trong khi đó, phong trào Cypherpunk đã nổi lên, nhấn mạnh tầm quan trọng của quyền riêng tư kỹ thuật số trong xã hội mở. Những tư tưởng này đã thúc đẩy sự phát triển của mật mã, cuối cùng dẫn đến sự ra đời của Bitcoin.

Năm 2013, Vitalik Buterin đã đề xuất ý tưởng mở rộng công nghệ blockchain thành một nền tảng tính toán chung, điều này đã trở thành hình mẫu của Ethereum. Trong giai đoạn đầu của dự án, Gavin Wood đã gia nhập và giúp chuyển đổi lý thuyết thành thực tiễn. Chính trong quá trình này, Wood lần đầu tiên hệ thống hóa khái niệm "Web3", hình dung một cơ sở hạ tầng xã hội mới tập trung vào cá nhân, không cần sự tin cậy và trung gian.

Từ máy tính cá nhân đến Web3, quá trình tiến hóa này thể hiện một tinh thần tự do kế thừa. Nếu cuộc cách mạng máy tính cá nhân do Jobs lãnh đạo là để tạo ra một thiết bị phần cứng "ai cũng có thể sử dụng", thì triết lý Web3 do Wood và những người khác thúc đẩy đang xây dựng một "siêu máy tính toàn cầu" mà "ai cũng có thể lập trình".

Việc hiện thực hóa tầm nhìn này cần vượt qua ranh giới về công nghệ, thể chế và văn hóa. Mặc dù hình thức cụ thể trong tương lai còn khó dự đoán, nhưng có thể chắc chắn rằng luôn có một nhóm người đang nỗ lực xây dựng một thế giới kỹ thuật số thực sự lấy con người làm trung tâm, mang lại tự do và sự sáng tạo tối đa cho từng cá nhân.