Quy định MiCA của EU gây tranh cãi, sự phê duyệt nhanh chóng của Malta bị nghi ngờ

Chỉ vài tuần sau khi luật điều chỉnh thị trường tài sản tiền mã hóa của Liên minh Châu Âu ( MiCA ) được thực thi, quốc gia nhỏ ở Nam Âu Malta đã cấp giấy phép cho nhiều sàn giao dịch hàng đầu, gây ra sự nghi ngờ trong ngành về quy trình phê duyệt của họ. Các doanh nghiệp sở hữu giấy phép MiCA của Malta có thể hoạt động tự do trong khu vực kinh tế 30 quốc gia, điều này khiến quốc gia này trở thành điểm đến ưu tiên cho các ông lớn tiền mã hóa khi mở rộng sang Châu Âu.

Đạo luật Tài sản Tài chính Ảo (VFA) được Malta ban hành vào năm 2018 (VFA) đã đặt nền tảng cho sự chuyển tiếp nhanh chóng sang hệ thống MiCA. Chính phủ công nhận rằng khung VFA và MiCA "cơ bản tương đương", và quy định rằng các doanh nghiệp sở hữu giấy phép VFA trước ngày 30 tháng 12 năm 2024 có thể hưởng lợi từ lối vào nhanh chóng và đủ điều kiện được cấp phép trước theo MiCA.

Tuy nhiên, việc phê duyệt nhanh chóng của Malta đã dấy lên lo ngại về bản chất quy định của nó. Phó Chủ tịch Elliptic, Liat Shetret, chỉ ra rằng các khu vực tài phán nhỏ thực sự có thể thích nghi nhanh hơn với sự thay đổi của quy định, nhưng lại đặt câu hỏi liệu việc phê duyệt nhanh chóng có đi kèm với khả năng thực thi tương ứng hay không. Bà nhấn mạnh rằng cơ chế giám sát liên tục và đội ngũ thực thi tiền điện tử chuyên nghiệp mới là điều quan trọng.

Giám đốc điều hành Przemysław Kral của sàn giao dịch lớn nhất Ba Lan Zondacrypto đã thẳng thắn cho rằng việc phê duyệt MiCA không nên được thực hiện một cách tùy tiện như việc đặt đồ ăn nhanh. Ông đã chỉ ra vấn đề này bằng trường hợp một nền tảng giao dịch được phê duyệt trong vòng bốn ngày.

Trong khi đó, các quốc gia như Pháp đã bày tỏ lo ngại về mô hình phê duyệt nhanh chóng của Malta. Chủ tịch Ủy ban quản lý thị trường tài chính Pháp (AMF) đã cảnh báo rằng một số sản phẩm được phê duyệt nhanh chóng có thể làm giảm tiêu chuẩn quản lý, kêu gọi tăng cường sự phối hợp của Cơ quan chứng khoán và thị trường châu Âu (ESMA) để ngăn chặn các doanh nghiệp lựa chọn địa điểm phê duyệt dễ dãi nhất.

Quy trình cấp phép của MiCA gặp vấn đề về tính minh bạch, tiêu chuẩn phê duyệt giữa các quốc gia thành viên có sự khác biệt đáng kể. Mặc dù ESMA và Cơ quan Quản lý Ngân hàng Châu Âu (EBA) đã thiết lập cơ chế phối hợp, nhưng việc thực thi thực tế vẫn không đồng nhất. Chuyên gia blockchain người Pháp Arroche chỉ ra rằng AMF của Pháp tuân thủ nghiêm ngặt tiêu chuẩn của ESMA, trong khi các quốc gia như Malta phát hành giấy phép ngay cả khi các quy định kỹ thuật chưa hoàn thiện, thậm chí tạo ra quy trình "tiền phê chuẩn" không được MiCA cấp phép.

Sự khác biệt trong quy định này dẫn đến sự lựa chọn rõ ràng của các doanh nghiệp: Pháp chỉ phê duyệt 3 nhà cung cấp dịch vụ tài sản tiền điện tử (CASP), tiêu chuẩn nghiêm ngặt của họ khiến một số nền tảng giao dịch từ bỏ thị trường Pháp.

Các cơ quan quản lý của Liên minh Châu Âu đang tiến hành điều tra Malta. Theo báo cáo, sau khi một sàn giao dịch bị tấn công bởi hacker, nhiều cơ quan quản lý đã thúc giục ESMA điều tra một số nền tảng giao dịch và xem xét quy trình phê duyệt của Malta. ESMA đã khởi động "đánh giá đồng cấp" đối với một số quốc gia thành viên có quy định lỏng lẻo.

Ông Mark Foster, người phụ trách chính sách của Ủy ban Đổi mới Crypto tại EU, chỉ ra rằng sự phản đối của Pháp đối với mô hình phê duyệt nhanh phản ánh mâu thuẫn cơ bản trong việc thực hiện MiCA của EU: vấn đề cân bằng giữa tập trung quản lý và quyền tự chủ của các quốc gia thành viên. Ông đã đặt ra câu hỏi quan trọng: "EU nên chọn quyết định tập trung theo kiểu liên bang để đối phó với Trung Quốc và Mỹ, hay nên giữ nguyên sự phi tập trung và tôn trọng các lợi thế chuyên môn của từng quốc gia?"

Ngoài các tranh cãi về quy định, Malta cũng thu hút sự chú ý vì cuộc đối đầu pháp lý với Ủy ban Châu Âu liên quan đến "Chương trình đầu tư lấy quốc tịch". Tòa án tối cao châu Âu gần đây đã phán quyết rằng chương trình "visa vàng" của quốc gia này, cho phép bán quốc tịch EU cho các nhà đầu tư, là trái pháp luật. Ủy ban Châu Âu cho rằng chương trình này mở ra cánh cửa cho rửa tiền, trốn thuế và tham nhũng.

Mặc dù "thị thực vàng" không có mối liên hệ trực tiếp với quy định về tiền điện tử, nhưng mô hình mà Malta áp dụng để thu hút giới triệu phú và các ông lớn trong lĩnh vực tiền điện tử có nhiều điểm tương đồng. Điều này càng làm sâu sắc thêm sự nghi ngờ của ngành công nghiệp đối với các tiêu chuẩn quản lý của quốc gia này.

Một chuyên gia tuân thủ ẩn danh từng phục vụ cho nhiều quốc gia CASP cho biết: "Hệ thống quản lý của châu Âu có chỗ cho việc chênh lệch giá, các doanh nghiệp có thể chọn cách dễ dàng để thực hiện. Nếu do sự chậm trễ trong phê duyệt từ các quốc gia khác mà đổ xô sang Malta, điều đó cho thấy chúng ta chưa thiết lập được một hệ thống hiệu quả cho các tổ chức giao dịch hợp pháp."