Şifreleme ödeme kanalı: Finansal yeniliğin yeni motoru

2025 yılına gelindiğinde, blok zinciri, geleneksel finansal sistemle paralel bir ödeme ekosistemini yavaş yavaş inşa etmiş olacak. Şifreleme ödeme ağı, 200 milyar dolar büyüklüğünde bir stabil coin kapasitesini ve 2024 yılında 5.62 trilyon dolarlık stabil coin işlem hacmini taşımaktadır. Bu veriler, Visa'nın ayarlanmış istatistiklerinden gelmekte olup, gerçek ödeme senaryolarına daha yakın bir durumu yansıtmaktadır ve Mastercard'ın yıllık işlem hacmine neredeyse ulaşmaktadır.

Şifreleme ödemelerin yaygınlaşması ve büyük ölçekli uygulaması artık tartışmasız bir gerçek haline geldi, Stripe'ın 11 milyar dolara stabilcoin hizmet sağlayıcısı Bridge'i satın alması tipik bir örnek. Stripe CEO'sunun da belirttiği gibi, şifreleme ödeme kanalları ödeme alanının "süper iletkeni"dir. Bunlar, daha hızlı hesaplamalar, daha düşük maliyetler ve sorunsuz bir sınır ötesi operasyon yeteneği sunabilen paralel bir finansal sistemin temelini oluşturur. Bu fikir on yıl boyunca yavaş yavaş olgunlaştı ve artık yüzlerce şirket bunun gerçeğe dönüşmesi için çalışıyor. Önümüzdeki on yılda, şifreleme kanallarının finansal yeniliğin ana motoru haline geldiğini ve küresel ekonomik büyümeyi desteklediğini göreceğiz.

Buna rağmen, hala çözülmesi gereken birçok sorun var:

• Ticaret piyasası büyüklüğü: 16 trilyon dolar
• Ticaret finansmanı ölçeği: 89 trilyon dolar
• Ön ödeme fonu büyüklüğü: 40 trilyon dolar
• Uluslararası transfer ortalama ücreti %7 civarındadır.
• Transferin ulaşma süresi 3-5 iş günü
• Dünyada hala 1.4 milyar insanın banka hesabı yok

Bu makale, geleneksel ödemeler açısından başlayarak, blok zinciri tabanlı şifreleme ödeme kanallarının geleneksel ödemelere nasıl fayda sağladığını kapsamlı bir şekilde analiz edecek ve birçok gerçek uygulama senaryosu ile gelecek beklentileri sunacaktır.

1. Mevcut Ödeme Kanalları

Şifreleme kanallarının önemini anlamak için öncelikle mevcut ödeme kanallarının ana kavramlarını ve bunların karmaşık pazar yapısını ve sistem mimarisini anlamak gereklidir.

1.1 Kredi Kartı Ağı

Kredi kartı ağlarının topolojisi karmaşık olmasına rağmen, son 70 yıldır kredi kartı işlemlerinin temel katılımcıları aynı kalmıştır. Özünde, kredi kartı ödemeleri dört ana rolü içerir:

1. Satıcı
2. Kart Sahibi
3. Kartı Veren Banka
4. Tahsilat Bankası

İlk iki karakter oldukça basit, son iki karakterin daha fazla açıklanması gerekiyor.

Kredi kartı veya banka kartı, ihraç eden banka veya kuruluş tarafından müşteriye sağlanır ve işlem onayı verilir. İşlem talebi alındığında, ihraç eden banka, kart sahibinin hesap bakiyesi, kullanılabilir kredi limiti gibi faktörleri kontrol ederek onay verip vermeyeceğine karar verir. Kredi kartı esasen ihraç eden kuruluşun fonlarını borç alırken, banka kartı doğrudan kullanıcının hesabından para aktarır.

Eğer bir satıcı kredi kartı ödemelerini kabul etmek istiyorsa, bir acenteye ihtiyaçları vardır. ( bu bir banka, ödeme işleme şirketi, ağ geçidi veya bağımsız satış organizasyonu ) olabilir, bu acente kredi kartı ağının yetkili bir üyesidir. "Acenta" terimi, satıcı adına ödeme alıp fonların satıcı hesabına ulaşmasını sağlama rolünden kaynaklanmaktadır.

Kredi kartı ağı, kredi kartı ödemeleri için bir kanal ve kurallar sağlamaktadır. Alım kurumlarını ihraç bankalarıyla bağlayarak, netleştirme işlevi sunar, katılım kurallarını belirler ve işlem ücretlerini tayin eder. ISO 8583 hâlâ ana uluslararası standarttır; bu standart, kredi kartı ödeme bilgilerini ( yetkilendirme, netleştirme, iade ) gibi konularda ağ katılımcıları arasında yapılandırma ve değişim biçimini tanımlar. Ağ ekosisteminde, ihraçcı kurumlar ve alım kurumları, dağıtıcıları gibi davranır - ihraçcı kurumlar kullanıcıların eline daha fazla kart ulaştırmaktan sorumlu iken, alım kurumları mümkün olduğunca fazla kart terminali ve ödeme geçidi sağlayarak, işletmelerin kredi kartı ödemelerini kabul etmelerini sağlamaktadır.

Ayrıca, kredi kartı ağlarının iki türü vardır: "açık" ve "kapalı". Visa ve Mastercard gibi açık ağlar, birçok tarafı içerir: kart veren bankalar, tahsilat bankaları ve kredi kartı ağı kendisi. Kredi kartı ağı iletişimi ve işlem yönlendirmesini kolaylaştırır, ancak daha çok bir piyasa gibidir; finansal kuruluşların kredi kartı çıkarması ve müşteri hesaplarını yönetmesi gerekir. Açık ağlar için kredi kartı çıkarmak yalnızca bankalara izin verilir. Her bir banka kartı veya kredi kartının bir banka kimlik kodu (BIN) vardır ve bu kod Visa tarafından bankalara sağlanır, PayFacs gibi banka olmayan varlıkların kredi kartı çıkarması veya işlemleri işlemesi için "BIN sponsoru" gereklidir.

Buna karşılık, American Express gibi kapalı ağlar kendi kendine yeterlidir ve bir şirket, işlem süreçlerinin tüm yönlerini yönetir - genellikle kendi kartlarını çıkarırlar, kendi bankalarıdır ve kendi ticari alım hizmetlerini sunarlar. Kapalı sistemlerin daha fazla kontrol sağladığı ve daha iyi kârlar sunduğu genel olarak kabul edilir, ancak bunun bedeli, tüccar kabul oranının daha sınırlı olmasıdır. Aksine, açık sistemler daha geniş bir benimseme sunar, ancak katılımcıların kontrolü ve kâr paylaşımı azalır.

Ödeme ekonomisi oldukça karmaşık olup, ağda çok katmanlı ücretler bulunmaktadır. Değişim ücreti, ihraççı bankanın müşterilerine erişim sağlamak için talep ettiği ödeme ücretinin bir kısmıdır. Teknik olarak, edinen banka doğrudan değişim ücretini ödemekte olsa da, maliyet genellikle tüccarlara yansıtılır. Kart organizasyonları ağı genellikle değişim ücretlerini belirlemekte olup, bu genellikle toplam ödeme maliyetinin büyük bir kısmını oluşturur. Bu ücretler, farklı bölgelerde ve işlem türlerinde büyük farklılıklar göstermektedir. Örneğin, ABD'de, tüketici kredi kartı ücretleri yaklaşık %1.2 ile %3 arasında değişirken, Avrupa Birliği'nde üst sınır %0.3'tür. Ayrıca, kart grubu ücreti de kart organizasyonları ağı tarafından belirlenmektedir; bu, edinen kurumlar ile ihraççı bankalar arasında bağlantı sağlamak ve işlemlerin ve fon akışlarının doğru yönlendirilmesini sağlamak için "kanal" olarak görev yapmak amacıyla tazminat olarak kullanılmaktadır. Ayrıca, edinen kuruma ödenmesi gereken bir düzenleme ücreti de bulunmaktadır ve bu genellikle işlem düzenleme tutarının veya işlem hacminin bir yüzdesidir.

Bu katılımcılar değer zincirindeki en önemli taraflar olsa da, gerçek durum bugün piyasaların yapısının pratikte çok daha karmaşık olduğudur.

Yukarıdaki bağlantıda, birkaç önemli katılımcı daha var:

Ödeme ağ geçidi, ödeme bilgilerini şifreleyerek iletir, ödeme işleme hizmet sağlayıcıları ve akseptör kurumları ile yetkilendirme yapar ve işletmelere işlem onayı veya reddi konusunda anlık bilgi aktarır.

Ödeme işleme hizmeti, ödeme işlemlerini gerçekleştirmek için akredite bankalar aracılığıyla çalışır. İşlem detaylarını ağ geçidinden akredite bankaya iletir, ardından akredite banka, yetkilendirme almak için kart organizasyon ağı üzerinden kart veren banka ile iletişim kurar. Ödeme işleme hizmeti, yetkilendirme yanıtını alır ve işlemi tamamlamak için bunu ağ geçidine geri gönderir. Ayrıca, fonların gerçek anlamda satıcı bankası hesabına girdiği süreci olan uzlaşmayı da işler. Genellikle, işletmeler, ödeme işleme hizmetine bir dizi yetkilendirilmiş işlemi gönderir ve ödeme işleme hizmeti bu işlemleri akredite bankaya ileterek kart veren bankadan satıcı hesabına fon transferini başlatır.

Ödeme hizmet sağlayıcıları veya ödeme hizmeti sunucuları, PayPal ve Square tarafından 2010 civarında tanıtılan, tüccarlar ile işlem yapan bankalar arasında küçük ödeme işleme sağlayıcıları gibi işlev gören bir yapıdır. Birçok daha küçük tüccarı sistemine entegre ederek, etkili bir şekilde bir toplayıcı görevi görür, ölçek ekonomileri sağlar ve fon akışını yöneterek, işlemleri işleyerek ve ödemelerin güvenliğini sağlayarak operasyonları basitleştirir. PayFacs, kart kuruluşları ağının doğrudan tüccar kimliğini elinde bulundurur ve işbirliği yaptığı tüccarların, uyum ( gibi yasa gerekliliklerini ve kara para aklama yasası ) ile sigorta sorumluluklarını üstlenir.

Düzenleme platformu, işletmelerin ödeme süreçlerini basitleştiren ve optimize eden bir ara katman teknolojisidir. Tek bir API aracılığıyla birden fazla işlemciye, geçide ve tahsilat kurumuna bağlanarak, ödeme işlemlerini konum veya maliyet gibi faktörlere göre yönlendirerek işlem başarı oranını artırır, maliyetleri düşürür ve performansı artırır.

1.2 Otomatik Temizlik Merkezi ( ACH )

Otomatik uzlaştırma merkezi ( ACH ), Amerika'nın en büyük ödeme ağlarından biridir ve aslında onu kullanan bankalar tarafından sahiplenilmektedir. İlk olarak 1970'lerde kurulmuştur, ancak gerçekten popüler hale gelmesi, Amerika hükümetinin sosyal güvenlik ödemeleri göndermeye başlamasıyla oldu ve bu, ülke genelindeki bankaların ağa katılmasını teşvik etti. Günümüzde, bordro işleme, fatura ödemeleri ve B2B işlemlerinde yaygın olarak kullanılmaktadır.

ACH işlemleri esasen iki türdedir: havale ve çekim. Kullanıcılar maaş aldıklarında veya banka hesaplarını kullanarak çevrimiçi olarak fatura ödediklerinde, ACH ağı kullanmaktadırlar. Bu süreç birçok katılımcıyı içerir: ödemeyi başlatan şirket veya birey ( başlatıcı ), onların bankası ( ODFI ), alıcı banka ( RDFI ) ve tüm bu işlemlerin operatörü. ACH sürecinde, başlatıcı işlemi ODFI'ye sunar, ardından ODFI işlemi ACH operatörüne gönderir, ardından ACH operatörü işlemi RDFI'ye yönlendirir. Günün sonunda, operatör üyelerinin bankaları için net uzlaşma toplamını hesaplar (, Federal Rezerv gerçek uzlaşmayı yönetmekten sorumludur ).

ACH ile ilgili en önemli konulardan biri, riskleri nasıl yönettiğidir. Bir şirket ACH ödemesi başlattığında, bankası (ODFI) her şeyin yasallığını sağlamakla yükümlüdür. Bu, özellikle para çekme işlemleri için önemlidir - birinin izinsiz olarak banka hesap bilgilerinizi kullandığını hayal edin. Bu durumun önlenmesi için, düzenlemeler, hesap ekstreleri alındıktan sonra 60 gün içinde itirazda bulunmaya izin vermektedir ve PayPal gibi şirketler, hesap sahipliğini doğrulamak için küçük test mevduatları yapma gibi akıllıca doğrulama yöntemleri geliştirmiştir.

ACH sistemi modern ihtiyaçları karşılamak için sürekli çaba göstermektedir. 2015 yılında, daha hızlı ödeme işleme imkanı tanıyan "Aynı Gün ACH" sistemini tanıttılar. Ancak yine de, gerçek zamanlı transferler yerine toplu işleme dayanmakta ve sınırlamaları bulunmaktadır. Örneğin, tek bir işlemde 25,000 dolardan fazla gönderemezsiniz ve uluslararası ödemeler için geçerli değildir.

1.3 Havale

Havale, yüksek değerli ödeme işlemlerinin merkezidir. ABD'deki iki ana sistem Fedwire ve CHIPS'tir. Bu sistemler, hemen tasfiyesi gereken acil, güvenli ödemeleri işler; örneğin, menkul kıymet işlemleri, büyük ticari işlemler ve gayrimenkul alımları. Uygulandıktan sonra, havaleler genellikle geri alınamaz ve alıcının izni olmadan iptal edilemez veya geri alınamaz. Toplu işlem yapan geleneksel ödeme ağlarının aksine, modern havaleler gerçek zamanlı tam tasfiye sistemi (RTGS) kullanır; bu, her işlemin gerçekleştiği anda ayrı ayrı tasfiye edildiği anlamına gelir. Bu, sistemin günde yüz milyarlarca doları işlediği göz önüne alındığında önemli bir özelliktir; geleneksel net tasfiye ile bankaların gün içi iflas riski çok yüksektir.

Fedwire, katılımcı finansal kuruluşların aynı gün para transferleri göndermesine ve almasına olanak tanıyan bir RTGS sistemidir. Bir işletme havale başlattığında, bankası talebi doğrular, hesabından para keser ve Fedwire'a bir mesaj gönderir. Ardından, Federal Rezerv Bankası, gönderen bankanın hesabından derhal para keser ve alıcı bankanın hesabına kaydeder, ardından alıcı banka nihai alıcının hesabına kaydeder. Sistem, bir önceki gün akşam 9'dan itibaren Doğu Amerika saatiyle akşam 7'ye kadar çalışmaktadır ve hafta sonları ile federal tatil günlerinde kapalıdır.

CHIPS, büyük Amerikan bankaları tarafından bir.clearance.birimi aracılığıyla sahip olunan, özel sektör için bir alternatif olup, daha küçük bir ölçeğe sahiptir ve yalnızca birkaç büyük bankaya hizmet vermektedir. Fedwire'ın RTGS yönteminin aksine, CHIPS bir netleştirme ve uzlaşma sistemidir, bu da aynı taraflar arasında birden fazla ödemenin yapılmasına olanak tanır. Örneğin, Alice Bob'a 10 milyon dolar göndermek istiyorsa ve Bob da Alice'e 2 milyon dolar göndermek istiyorsa, CHIPS bu ödemeleri birleştirip Bob'un Alice'e 8 milyon dolarlık bir ödeme yapmasını sağlar. Bu, CHIPS ödemelerinin gerçek zamanlı işlemlerden daha uzun sürdüğü anlamına gelse de, çoğu ödeme yine de gün içinde uzlaşmaktadır.

Bu sistemlerin tamamlayıcısı olarak, SWIFT aslında bir ödeme sistemi değil, finansal kuruluşlara yönelik küresel bir bilgi ağıdır. 11,000'den fazla üye kuruluşu temsil eden hissedarları ile üyelerin sahip olduğu bir kooperatif organizasyondur. SWIFT, dünya genelindeki bankaların ve menkul kıymet şirketlerinin güvenli yapılandırılmış bilgileri değiş tokuş etmelerini sağlar; bu bilgilerin çoğu çeşitli ağlar arasında ödeme işlemlerini başlatmaktadır. Statrys'e göre, SWIFT transferlerinin tamamlanması yaklaşık 18 saat sürmektedir.

Genel süreçte, fon gönderen tarafı bankasına alıcıya bir havale göndermesini talimat verir. Aşağıdaki değer zinciri, iki bankanın aynı havale ağına ait olduğu basit bir durumu göstermektedir.

Daha karmaşık durumlarda, özellikle sınır ötesi ödemelerde, işlemler genellikle SWIFT kullanılarak ödemeleri koordine eden bir acentelik bankası ağı aracılığıyla gerçekleştirilir.

İki, Gerçek Kullanım Durumları

Artık geleneksel ödeme yolları hakkında temel bir anlayışa sahibiz.